از چهارسوق جهان (بخش هشتم – تایلند) – کرونتونگ بونپراکونگ و نانسه اوتاماپِتای

شرح برنامه

آثار هنری این برنامه از مجموعه‌ای به نام «پلنگ کرات[1]» برگرفته شده است – پلنگ کرات یا آواز کرات به سبکی از رقص و آواز اشاره دارد که در استان راچاسیما رایج است. در آغاز طرح، کار را با آشناسازی شرکت‌کنندگان با آثار محلی، صنایع‌دستی بومی، رقص‌ها و اسطوره‌های ملی و آثار بازمانده از هنرمندان عصرهای گذشته آغاز کردیم.

شرکت‌کنندگان طرح به سراغ بزرگان قوم و سالخوردگان رفتند و از اندوخته‌های آنان جویا شدند، اندوخته‌هایی که سینه‌به‌سینه به آن‌ها منتقل شده و از خلال آواز کرات به دستشان رسیده بود. روایت این کسان خبر از باورها و شیوه‌های زیستی متنوع دارد. کودکان شرکت‌کننده در طرح به گردشی علمی رفتند تا تاریخ شفاهی را بکاوند و داده‌هایی تازه گرد آورند.

کودکان، پس از این گردآوری، داستان و روایت خودشان را مدون ساختند، داستانی بر اساس روایات فولکلور و با استفاده از آواز کرات. آن‌ها با استفاده از منابع و اشیاء طبیعی عروسک‌هایی ساختند و برخی نیز سازهایی به میان آوردند – آوازهای سبک کرات در اصل بدون همراهی ادا می‌شود، اما قصد ما چنین بود که همه‌ی حاضران در برنامه مشارکت کنند و از همین رو، هرکس در حد توان خود به اجرا می‌افزود. پرده‌ی پشت‌صحنه نیز به دست همین کوکان و متناظر با همان گردش علمی‌شان طراحی و ساخته شده بود.

پیش از آن‌که حاصل کار را بر صحن اجرا ببریم، انجمن ملی ارف-شول‌ورک تایلند (توسا) چند جلسه با شرکت‌کنندگان برگزار کرد و در جریان این جلسات تمرینی تلاش شد تا شرکت‌کنندگان اعتمادبه‌نفس کافی بیابند و از کارشان لذت ببرند. پس از آن هم کودکان شرکت‌کننده در جریان اجراهای دوره‌ای کارشان را در دهکده‌های سراسر استان نمایش دادند.

هنرمندان محلی‌ای که در آموختن آواز کرات به کودکان طرح ما یاری رسانده بودند نیز به جمع آنان اضافه می‌شدند و در هر اجرا آن‌ها را همراهی می‌کردند.

حاصل کار

پس از چند اجرا، انجمن ملی جلسه‌ای برای بازاندیشی درباره‌ی طرح و گفت‌وگو درباره‌ی آن برپا کرد؛ کودکان، نوجوانان، هنرمندان محلی، آموزگاران، و باقی شرکت‌کنندگان گرد هم آمدند تا ایده‌ها و دریافته‌ها و انگاشته‌هاشان را با هم در میان بگذارند و در باب آموخته‌هاشان حرف بزنند. بازخوردها شنیدنی و سزاوار توجه هیچ کم نبود که برخی‌شان را با شما شریک می‌شویم:

• خانم جوان گفت: «از دیدن سالخوردگان دِه که برای دیدن اجرای ما آمده بودند، خیلی خوشحال شدم. آن‌ها از دیدن اجرامان لذت بردند و دائم می‌خندیدند. خیلی خوشحالم که خوشحالشان کردیم.»
• کودکان و نوجوانان بسیاری به ما گفتند که در جریان اجرای طرح همواره در انتظار گردآمدن و دیدار با دیگران در تعطیلات آخر هفته بوده‌اند. پیش از این طرح، آخر هفته برای آن‌ها مساوی بود با نشستن پای بازی‌های رایانه‌ای و سرگرم شدن با تلفن‌های همراه؛ اما پس‌ازآن، روزهای پایانی هفته برایشان ارمغان‌آور ملاقات با دوستان و کار و دور شدن از هرچه بازی رایانه‌ای و تلفن همراه.
• نوجوانی به ما گفت که «ازآنجاکه من از همه‌ی هم‌گروهی‌هایم بزرگ‌ترم، لازم است که مراقب کوچک‌ترها باشم. تجربه‌ی شرکت در این طرح به من آموخت که می‌توانم از مردمم و از دیگران مراقبت کنم، چون دیگر می‌دانم که از پس این کار برمی‌آیم.»
• هنرمندان محلی حاضر در برنامه نیز اشاره می‌کردند که شیوه‌ی انتقال اثر هنری و رساندنش به مخاطبان برایشان بیش از هر چیز درخور توجه بوده است.
• آموزگاران شرکت‌کننده در برنامه هم می‌گفتند که این تجربه برایشان تجربه‌ای بیدارگر بوده است و با شیوه‌هایی نو در آموزش آشنا شده‌اند. نرخ مشارکت کودکان در این برنامه بسیار بالا بود و همه هم فعالانه و سرخوشی مشارکت می‌کردند.

نتیجه‌گیری

افزون بر این امر که شرکت‌کنندگان طرح با فرهنگ و میراث بومی خود آشنا می‌شوند، همدیگر و همچنین استادان محلی خود را در حال اجرا کردن می‌بینند. این کار به‌طور مشخص به شکل‌گیری حس پیوند اجتماعی و نزدیکی با هنرمندان بزرگ‌تر منجر می‌شود. انجمن ارف-شول‌ورک تایلند بر این باور است که فرآیند یادگیری به سیاق شول‌ورکی به پاسداشت میراث فرهنگی و احیاء هنرهای فولکلور و بازمانده از اعصار و هنرمندان دوره‌های دور و نزدیک می‌انجامد. علاوه‌براین، آشنایی با تاریخ بومی و کار در فضاهای محلی سبب می‌شود تا فرد نسبت به سرزمین خود احساس تعلق‌خاطر و غرور پیدا کند و به‌تبع آن جامعه‌ای بهتر بسازد. امید آن‌که هرکدام از این افراد به‌نوبت خود پاسدار میراث اجتماعی بومی‌شان باشند.

[1] Pleng Korat