اِلفا لیلیا ژیسلادوتیر

کارشناس هنر و دارای مدرک کارشناسی نوازندگی پیانو از دانشگاه ریکیاویک و مدرک کارشناسی ارشد از دانشکدهی کارل ارف. الفا در مدرسهی سیگورسویین در ریکیاویک ایسلند به آموزش موسیقی و نمایش مشغول است و در طرحها و برنامههای کوتاه و بلند فراوانی مشارکت کرده است. در ضمن، او با همکاری کریستین والسدوتیر، مجموعهای از ایدهها و نکتهها دربارهی آموزش موسیقی تدوین کرده است که بهزودی منتشر میشود.

ترجمه‌ی کامران غبرایی

منبع:

Gisladottir, Elfa Lilia. “Bring back the Summer by Singing”, (2017, Winter). Orff-Schulwerk Heute, 97, pp 60-62.

آوازی در انتظار تابستان (طرحی آوازی برای خردسالان)

مدرسهی سیگورسوِیین کریستینسن، در شهر رِیکیاویک ایسلند، از مهدکودکهای دیگر دعوت میکند تا در طرح موسیقایی جسورانهشان مشارکت کنند. حالا دیگر این طرح کاملا تثبیت شده است و هر بهار آغاز میشود و با اجرای کنسرتی در مراسم گشایش فستیوال کودکان ریکیاویک در تالار کنسرت هارپا پایان مییابد. متن پیش رو گزارشی است از همین طرح موسیقایی که نگارنده با همکاری ۳۲ مهدکودک در ریکیاویکنزدیک به نیمی از تمام مهدکودکهای این شهربه پیش برده است.

طرح ما معمولا در ترم پاییزی و با برگزیدن یک آهنگساز آغاز میشود، آهنگسازی که در حوزهی ترانهسرایی برای کودکان کار میکند. در بسیاری از موارد، ترانههای طرح برای کودکان آشناست، اما یکی از هدفهای جانبی طرح آشناسازی آنها با موسیقیهای تازه است، به این شرط که موسیقی تازهی ما سرراست، گیرا، و برانگیزنده باشد. در برخی موارد، آهنگسازان قطعهای مختص به اجرای در طرح ما میسازند و بهاینترتیب فرصتی فراهم میآورند تا به یاری این طرح، رپرتوآر ترانههای ایسلندی هم گسترش یابد؛ چراکه آوازخوانی از مهمترین سویههای فرهنگ ایسلندی است. سهمی که آموزگاران موسیقی و مربیان مهدکودک در این طرح ادا میکنند، سزاوار توجه بسیار است. این افراد با تکیه بر تخیل و قوای شهود خود توانستهاند تا کودکان را به بهترین نحوی به مشارکت ترغیب کنند و با بهرهگیری از موسیقی و حرکت، و حتی به کمک زبان اشاره، طرح را به پیش ببرند.

جزئیات طرح

در خلال ترم پاییزی، ۸ تا ۱۰ ترانه برای ارکستر تنظیم میشود. اجراها هم روی سیدی ثبت میگردد و دفترچهها و متن ترانهها نیز چاپ شده و در دسترس ارکستر قرار میگیرد. همهی این محتواها باید تا پیش از برقراری ارتباط با مهدکودکها، در ماه ژانویه، آماده باشد. در فوریهی بعد هم جلسهای با حضور همهی مربیان شرکتکننده در طرح برگزار میشود. همهی کودکان حاضر در طرح، سال پایانی حضور در مهدکودک را از سر میگذرانند و از سال بعد از طرح به مدرسهی ابتدایی وارد خواهند شد. در جریان ملاقات با آموزگاران دربارهی طرح گفتوگو میکنیم و جزئیاتش را به بحث میگذاریم؛ همهی ترانهها به حاضران معرفی میشود؛ و متنها و کتابچههای مرتبط به دست شرکتکنندگان میرسد.

در فاصلهی فوریه تا مارس، کودکان ترانهها را تمرین میکنند و گروههای ارکستری در مدرسهها شکل میگیرند و تمرینها بهطور رسمی آغاز میشود. در این مجال، همگی با سرخوشی و آزادانه کار میکنند و خوش میگذرانند. هر قالب هنریای که فکرش را بکنید، به هنگام کار و تمرین ترانهها آزموده میشود، از هنرهای تجسمی گرفته تا نمایش، رقص، و ادبیات. البته اولویت با گونههایی است که در فضای باز امکان اجراشان وجود دارد. در ضمن گروهی نیز در فیسبوک میسازیم و از آموزگاران میخواهیم تا در همان اثنا که ایدههاشان را بسط میدهند، هرچه را به نظرشان میرسد، با دیگران شریک شوند.

از چهارسوق جهان - بخش سوم

هرچه به کنسرت پایان دوره نزدیکتر میشویم و همینکه کودکان ترانهها را از بر کردند، از آنها دعوت میکنیم تا در جریان گشتوگذاری، از فضاهای متنوع فرهنگی و از خانههای سالمندان بازدید کنند و برای کسانی که در این مکانها زندگی میکنند، در سراسر شهر آواز بخوانند.

در ماه آوریل، از همهی کودکانکه تعدادشان به ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر میرسدبه همایشی صبحگاهی در مدرسه فراخوانده میشوند. بچهها در دستههای ۴۰۵۰ نفره دستهبندی میشوند تا بتوان به هرکدامشان بهطور جداگانه خوشآمد گفت. سپس همه در تالار مدرسه گرد هم میآیند تا ترانهها را در کنار همدیگر و با همراهی ارکستر موسیقی مدرسه اجرا کنند. پسازآن، بچهها با سازهای ارکستر آشنا میشوند. این کار درواقع مهمترین درآمد برای اجرای کنسرت پایانی است، کنسرتی که در اواخر همین ماه آوریل در جشن فرهنگی کودکان در ریکیاویک برپا میشود.

ارزیابی

از آغاز کارمان تاکنون، بیش از ۱۰۰۰۰ کودک در این طرح مشارکت کردهاند و هرسال هم میکوشیم تا گسترهی بیشتری از کودکان را در طرحمان پوشش دهیم. درونمایهها یا عنوانهای مختلف طرحمان با جهان و جهانبینی کودکان سازگار شده است و هر کودکی در خلال این طرح دوستان زیادی مییابد. بهاینترتیب اعتماد متقابلی میان مهدکودکها و برگزارکنندگان این طرح شکل گرفته است و بهخوبی میتوانیم با همدیگر همکاری کنیم.

با استفاده از مواد آموزشی مناسب، آموزگاری صحیح، و تمرین بهجا و کافی میتوان به کودکان امکانی منحصربهفرد در بیانگری بخشید. سرراستی، شور و شوق، و سرخوشی کودکان به هنگام اجرا نشان از لذت بیپایانشان دارد. البته رابطهای هم میان خوشرویی کودکان و نحوهی آموزش دیدنشان وجود دارد. در همان آغاز کار با خوشامدگویی گرم و صمیمانه فضایی سازنده پدید میآید که در آن، میتوان بهخوبی کار کرد. هنرجویان مدرسهی موسیقی هم از مشارکت در طرح ما همواره لذت بردهاند. این هنرجویان معمولا از میان نوجوانان گروه سنی ۱۳ تا ۱۶ ساله هستند که در طرح ما شرکت میکنند.

کنسرت پایانی در تالار هارپا برای اجراکنندگان و مخاطبان رویدادی بیمانند است. آموزش و تفریح باید با هم همراه باشند و حاصلش هم این خواهد بود که هنرجویان در پایان اجرا با سرهای بالا و لبخندی بر لب از روی صحن اجرا پایین میآیند.