این هفت نفر ؛ گفت‌و‌گو با گروه آدمک
این هفت نفر
پژوهش‌نامه ادبیات کودک و نوجوان – پرونده ۱۱- تابستان ۱۳۹۳
۱. از فعالیت خود برای ما می‌گویید؟
تهیه، تولید و تکثیر آثار صوتی – تصویری موسیقایی، گردآوری کتاب و مقاله‌های مرتبط با موسیقی کودک، ارائه‌ی خدمات مشاوره‌ای در این زمینه و همچنین برگزاری کارگاه‌های آموزشی در شهرهای گوناگون ایران از مهم‌ترین فعالیت‌های آدمک است.
۲. با لاک پشت پرنده آشنا بودید؟ چرا تصمیم گرفتید برای جشن لاک‌پشت پرنده موسیقی بسازید؟
ما هر کدام جداگانه پیگیر ادبیات کودک هستیم و به همین دلیل همه با لاک‌پشت پرنده و پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان آشنا بودیم، حالا بعضی بیشتر، بعضی کمتر. برای دومین جشن اهدای نشان لاک‌پشت پرنده، از ما دعوت شد در بخش اجرایی با این گروه همکاری کنیم. ما هم فکر کردیم از داشته‌های خودمان و آنچه برای‌مان عزیز است چیزی ماندگار به دوستانمان در لاک پشت پرنده هدیه بدهیم. برای همین تصمیم گرفتیم برای لاک پشت پرنده ترانه بسازیم و ساختیم.
۳. از روند نوشته شدن شعر و موسیقی آن بگویید.
بعد از اینکه تصمیم گرفتیم ترانه‌ای بنویسیم، هر کدام جداگانه تلاش کردیم درباره‌ی لاک‌پشت پرنده بیشتر بخوانیم و بدانیم. نکات و ویژگی‌هایی را که فکر می‌کردیم بارز است یادداشت کردیم و در اولین جلسه‌ی ساخت درباره‌ی آن‌ها بحث کردیم. حتی به تصویر نشان لاک پشت پرنده دقیق شدیم.
در همان جلسه، تصمیم گرفتیم ترانه‌ی ما برای بچه‌ها و بزرگ‌ترها باشد و برای هر دو گروه جذابیت داشته باشد. نه آن چنان کودکانه باشد که برای بزرگ‌ترها لوس و بی‌معنا شود و نه جدی و خشک که مخاطب اصلی خود –کودکان و نوجوانان– را پس بزند. می‌خواستیم ویژگی‌های لاک‌پشت پرنده را بیان کند و در عین حال به آن شخصیت ببخشد. دوست داشتیم علاوه بر همه‌ی این‌ها تصویری باشد و اکتشافی!
با همین حرف‌ها، بحث‌ها و فکرها، ترانه به صورت گروهی و در همان جلسه ایده‌پردازی و سروده شد. در جلسه‌ی بعد، باز به صورت گروهی و هنگام تجربه و اجرا، ملودی نوشته شد و بعد فقط به فضاسازی و تمرین ترانه برای اجرا پرداختیم.
۴. از چه سازهایی برای اجرای این ترانه استفاده کردید؟ دلیل انتخاب این سازها چه بود؟
ما در کنار آواز، از سازهای ارف، ریکوردرها و سازهای ضربی استفاده کردیم. زیرا رنگ صوتی این سازها در کنار هم، در عین سادگی و خاطر پنداری فضای کودکانه، فضا و بستر کاملی را مهیا می‌کرد. علاوه بر این‌ها، گروه آدمک، به خاطر فعالیت‌هایش در زمینه‌ی گسترش نگرش اُرف–شول‌وِرک، با این سازها و این بستر صوتی شناخته شده‌است. می‌خواستیم ترانه از جنس فعالیت‌های آدمک باشد. البته در این تصمیم قابلیت اجرایی هم نقش داشت. برای اجرای موسیقی در فضایی مثل شهر کتاب –که جشن لاک پشت پرنده در آن برگزار می‌شد- مجوز لازم است و این کار در مدت زمانی که در اختیار آدمک و دوستان شهر کتاب مرکزی و لاک‌پشت پرنده بود میسر نمی‌شد. اما اجرا با سازهای ارف، که در ایران به سازهای کودکان یا کودکانه شناخته می‌شوند!، به دریافت مجوز نیاز نداشت.
۵. تصمیم دارید این ترانه را ضبط کنید؟
این ترانه هدیه‌ی آدمک به لاک‌پشت پرنده است اگر لاک‌پشت مایل باشد و شرایط فراهم شود، حتماً برای ضبط آن اقدام خواهیم کرد.
۶. چه بازخوردی از این ترانه دریافت کردید؟
جدا از ذوق و شادی‌ای که خودمان از خلق و اجرا داشتیم، تماشای صورت‌ها و لبخندهای بزرگ و کوچک موقع اجرا در جشن واقعاً لذت‌بخش بود. لذت‌بخش‌ترین، شنیدن “چه ترانه‌ی تمیز و خوبی” از آقای کلانتری عزیز بود. به غیر از این‌ها، دامنه‌ی مخاطبان ما وسیع‌تر شد، فراتر از مربیان کودک و فعالان عرصه‌ی موسیقی و آموزش، هنوز کسانی را می‌بینیم که ما را به آهنگ لاک‌پشت پرنده و اجرای آن در جشن ارجاع می‌دهند.
۷. با توجه به اینکه گروه شما برای کودکان کار می کند، فکر می‌کنید فهرست لاک‌پشت تاثیرات مثبتی بر جریان ادبیات کودک و نوجوان دارد یا خیر؟
فکر می‌کنیم در این بل‌بشو و آشفتگی روزگار نو که هر لحظه‌اش پر است از نورها ، صداها، تصویرها و مجاز و مجازی‌ها، لیست کتاب‌های لاک‌پشت پرنده می‌تواند مثل نقشه‌ی گنج عمل کند! راه پیدا کردن و بازگشت به لذت خواندن را برای بچه‌ها نزدیک‌تر می‌کند و این عالی است. هر چه این لیست بلند بالاتر اما دقیق‌تر و همه‌نگرتر باشد، راه برای این لذت هموارتر و کوتاه‌تر می‌شود.
۸. جدا از نقش ترانه، چه ارتباطی بین ادبیات کودک و موسیقی کودک می بینید؟
اگر بخواهیم از دید “نگرش اُرف–شول‌وِرک” نگاه کنیم، این دو جدانشدنی هستند. در مقوله‌ی آموزش از نگاه اُرف–شول‌وِرک، ادبیات/کلام از ارکان اصلی و بنیادین به شمار می‌روند. “کلام”، علاوه بر بار معنایی، بار “آوایی” و “آهنگین” دارد. وزن کلام همان بخش ریتم و وزن در موسیقی و لحن بیان و آهنگ هر کلمه بخش ملودی موسیقی است. هر چه اندوخته و شنیده‌ی ادبی/کلامی کودک بیشتر باشد، بار موسیقایی بیشتری در او نهادینه می‌شود. حالا این اندوخته می‌تواند از ادبیات داستانی و منثور باشد تا ادبیات شعرگونه و منظوم، رسمی و فاخر یا عامیانه، این‌ها همه علاوه بر بسترسازی غنی فرهنگی، که وجودش برای هر هنری لازم است، بستر موسیقایی گسترده و مطمئنی است که در آموزش موسیقی از آن سیار استفاده می‌شود. بحث زمینه‌سازی برای پرورش خلاقیت هم در این دو مشترک است. این ها می‌توانند –و باید– ابزار خلق کنند و کودک هر چه ابزار کامل‌تر و آشناتری داشته باشد، می‌تواند خالق بهتری باشد.
۹. و اما نکته‌ی پایانی!
خوشحالیم در عرصه‌های گوناگون حوزه‌ی کودک و نوجوان، متخصصانی مشغول به فعالیت هستند.
خواشحال‌تر زمانی خواهیم بود که میان این فعالان ارتباطی شکل گیرد. همان طور که ادبیات، هنر، موسیقی، دانش و … در زندگی کودکان و نوجوانان جدا از هم نیست. نزدیکی و ارتباط گروه‌های متخصص و فعال در زمینه‌های متفاوت زمینه‌ی رشد فرهنگی و پرورش فکری همه‌ی جامعه فراهم می‌آورد.
